2.2 Landelijk gebied

2.1 Het natuurnetwerk (NNN) is robuust (ontwikkeld)

De lasten voor ontwikkeling Natuurnetwerk Nederland worden bijgesteld naar € 9 mln., een verlaging van € 2 mln. Reden is achterblijvende realisatie door met name minder grondaankopen en later starten van inrichtingswerkzaamheden als gevolg van vertraging in het verkrijgen van vergunningen. Bij een aantal eigenaren hadden wij de verwachting dat we alsnog gronden van functie konden veranderen. Dit lijkt inmiddels niet meer haalbaar in 2021. Voorgesteld wordt om het bedrag te storten in de reserve landelijk gebied.

De lasten voor ontwikkeling Groene Contour worden bijgesteld met € 3,110 mln. naar € 75.000, een verlaging van € 3,035 mln. In de zomer 2021 zijn de eerste twee varianten, uit het afgelopen voorjaar vastgestelde instrumentenkader Uitvoering Groene Contour, opengesteld. De overige varianten dienen nog juridisch getoetst te worden op aspecten van staatssteun- en subsidie technische aard. We zijn vanaf de zomer als provincie actief aan de slag gegaan met realisatie van de Groene Contour in de uiterwaarden. Voor de uitputting van middelen voor de nu opengestelde varianten zijn we afhankelijk van vrijwillige medewerking van eigenaren. Een adviesbureau gaat in opdracht van de PU in het najaar gericht aan de slag met het benaderen van eigenaren in de groene contour. Daarnaast vindt geregeld overleg plaats met onze partners in het landelijk gebied. Er zijn nog geen aanvragen ontvangen, wel zijn er partijen die belangstelling tonen.  
Vooralsnog gaan we ervan uit dat er geen SKNL-aanvraag in 2021 wordt beschikt. Indien er toch subsidie wordt toegekend volgt er bij de jaarrekening een dekkingsvoorstel met dekking uit de reserve landelijk gebied. Het voorstel is om van de bijstelling van de Groene contour van € 3,035 mln. te storten in de reserve landelijk gebied.

2.2 De kwaliteit van de natuur is goed/divers en veerkrachtig

De lasten voor Natura 2000/PAS worden bijgesteld naar € 2,81 mln., een verlaging van € 1.085 mln. Reden voor de bijstelling is o.a. dat van de begrootte lasten voor de sanering van de vuilstort Ketelweg in N2000-gebied Binnenveld voor een deel verschuiven naar 2022 omdat benodigd materiaal niet op korte termijn leverbaar is en de lasten voor een kwelputonderzoek in 2021 lager uitvallen. Het onderzoek is tijdelijk stopgezet, omdat de chemische kant van het onderzoek lastig te onderbouwen is. Daarnaast schuift een deel van de werkzaamheden bij N2000-gebied Kolland en Overlangbroek door naar 2022, m.n. vanwege intensievere afstemming met de omgeving. Daarnaast is een grondaankoop in N2000-gebied uiterwaarden Lek vertraagd. Voorgesteld wordt om het bedrag te storten in de reserve landelijk gebied.

Het budget voor het project Natuurlijke Uiterwaarden en voor kleine landschapselementen wordt bijgesteld van € 482.000 naar € 110.000, een verlaging van € 372.000. Het betreffen kasritmewijzigingen vanwege het niet openstellen van subsidies voor kleine landschapselementen in 2021. In overleg met de agrarische collectieven zijn geen nieuwe subsidiemogelijkheden opengesteld. De eerdere subsidieverleningen zijn nog niet volledig benut, omdat er als gevolg van Corona minder veldbezoeken mogelijk waren. Deze subsdies zullen in de periode 2022-2024 alsnog aangevraagd worden Ook voor het project natuurlijke uiterwaarden worden er in 2021 minder kosten gemaakt. Voorgesteld wordt om het bedrag te storten in de reserve landelijk gebied.

Bij de SPUK Programma Natuur gaat het om een specifieke uitkering en niet om algemene middelen. Het BBV schrijft voor deze uitkeringen apart inzichtelijk gemaakt moeten worden op de balans. In de exploitatie wordt het bestedingsplan van de specifieke uitkering begroot. Bij de Zomernota 2021 zijn de apparaatslasten begroot en de bijbehorende baten (lees: het deel van de specifieke uitkering ter dekking van deze lasten). Bij de Slotwijziging is gebleken dat de apparaatslasten niet gerealiseerd zullen worden maar er wél een tweetal subsidieaanvragen (€ 1,3 miljoen) gedekt zullen worden vanuit de specifieke uitkering. Het gevolg hiervan is dat de begrote lasten per saldo stijgen met € 800.000 en daarmee ook de baten.

Het programma Stikstof verwacht dit jaar geen verwerving te doen in het kader van de opkoopregeling. Dit betekent dat de verwachte onttrekking vanuit de reserve Gebiedsprocessen Stikstof € 1,3 miljoen lager zal zijn dan in de Zomernota is gemeld.

Door verminderde subsidieaanvragen zijn de lasten lager dan verwacht. Dit komt doordat potentiële aanvragers de aanvraag als complex ervaren en capaciteitstekorten ondervinden. Daarnaast is het budget dat bedoeld is voor spoor 1 van het stikstofbeleid overgeheveld naar Biodiversiteit voor maatregelen rondom stikstof-gevoelige gebieden. Dit budget zal dit jaar niet worden uitgegeven. Het voorstel is daarom om de onttrekking uit de reserve Realisatiestrategie en Natuurvisie met € 2.350.000 te verlagen.

De verwachting is dat de post open-eind-regeling faunaschade ook in 2021 wordt overschreden. De afrekening over 2020 liet al een overschrijding zien van € 849.000. Uitvoeringsorganisatie BIJ12 voorziet dat in 2021 de uitgekeerde faunaschade verder doorstijgt. BIJ12 raamt die overschrijding op € 1,439 mln. Deze verdere groei wordt vooral veroorzaakt door de stijging van de droge stofprijzen van het gewas en door een toename in het aantal aanvragen voor een tegemoetkoming in de schade. In bijna alle provincies stijgt in 2021 de faunaschade. De genoemde raming betreft de vergoedingen die grondgebruikers ontvangen op grond van het provinciale faunaschadebeleid, te weten de tegemoetkomingen faunaschade, ganzenregeling en dassenovereenkomsten. Het voorstel is om € 1,4 mln. te onttrekken uit de reserve Realisatiestrategie en Natuurvisie.  

Er is € 550.000 euro minder aan verwachte lasten dit jaar. Dit leidt tot een verlaging van de onttrekking uit de reserve Realisatiestrategie en Natuurvisie voor 2021.

2.4 Duurzaamheid is een substantieel onderdeel van de Utrechtse landbouw

Het budget wordt bijgesteld van € 4,77 mln. naar € 3,0 mln., een verlaging van € 1,77 mln. Reden is dat de uitvoeringskosten POP3 lager uitvallen. De inzet van RVO kost minder dan de eerdere inschatting van RVO. Daarnaast schuiven enkele subsidie-openstellingen door naar 2022. Ook valt er een deel van een transitorische verplichtingen vrij. De onttrekking uit de reserve landelijk gebied zal worden verlaagd.

Er wordt € 0,286 mln. aan extra baten verwacht. Het betreft baten onder andere voor technische bijstand RVO en daarnaast nog verwachte baten voor 3 POP-subsidies. Voorgesteld wordt om deze baten te storten in de reserve landelijk gebied.

Het budget voor plattelandscoaches is bij de Zomernota 2021 verlaagd tot € 988.000 en wordt nu verder verlaagd tot € 638.000, een verlaging van € 350.000. De helft daarvan landt bij Programma 2 landelijk gebied en de andere helft bij programma 3 Bodem, water en milieu. Deze verlaging houdt verband met de inschatting dat er minder coachtrajecten gerealiseerd worden dan gepland en een deel van de trajecten ook korter duurt dan waarmee rekening is gehouden in de begroting 2021.
Voorgesteld wordt om dit bedrag te storten in de reserve landelijk gebied.  
Eerste helft 2022 wordt gekeken welk bedrag er eventueel kan vrijvallen naar de algemene middelen. In de reguliere P&C cyclus zal hiervoor een voorstel worden gedaan. Aangezien er nog een evaluatie plaatsvindt en er wordt ingezet op bredere promotie is het te voorbarig is om de middelen nu al te laten vrijvallen.

De bovenstaande elf begrotingswijzigingen tellen netto op tot een lastenverlaging van € 10,2 miljoen op een begrotingstotaal van € 62,4 miljoen voor de Slotwijziging en na de Zomernota. Dit is één zesde deel van het budget. Bij de Zomernota waren de vertragingen in uitvoering nog niet met deze omvang in beeld. Dit komt omdat:

• Er voor de zomer nog werd ingeschat dat een aantal grondaankopen zouden doorgaan die alsnog niet in 2021 gerealiseerd zullen worden.
• Het verkrijgen van vergunningen die benodigd zijn voor start van inrichting van natuurgebieden nog verder is vertraagd.
• Een bedrijfsopkoop in het kader van de stikstofregeling geen doorgang heeft gevonden.
• Er in tegenstelling tot de eerdere verwachtingen er nog geen subsidieaanvragen zijn ingediend voor realisatie van de groene contour .

Na verwerking van de Slotwijziging resulteert een begrotingstotaal van ruim € 52 miljoen voor dit programma, waarvan eind augustus € 23,3 miljoen is gerealiseerd. Dit is 45% van de begroting. Toch schatten we momenteel in dat we in de laatste vier maanden van het jaar nog € 29 miljoen kunnen realiseren. Dit betreft onder andere subsidies voor Natuurbeheer en POP3 die nog financieel worden vastgelegd, aankoop van grond voor uitbreiding van de NNN, inrichtingskosten voor aanleg van de NNN en kosten voor saneringsmaatregelen in N2000 gebied Binnenveld.

Toelichting op de voortgang 2% verwachte onderbesteding op materiële budgetten

In dit programma is op basis van de primaire begroting rekening gehouden met een verwachte onderbesteding op materiële budgetten in 2021 van € 1,048 miljoen. Op basis van de inzichten bij deze Slotwijziging geldt dat er géén specifieke posten bij ons bekend zijn die leiden tot een onderbesteding met een voordelig effect op het begrotingssaldo. Onze ervaring leert echter dat in dit programma bij de jaarrekening zal blijken dat diverse budgetten toch niet volledig zijn uitgenut. Dergelijke onderbestedingen resulteren in een voordelig effect dat ingezet zal worden om de reeds in de begroting opgenomen onderbesteding financieel te dekken.